Türkiye’nin limanları kapasitelerini artırmaya ve büyümeye devam ediyor. Ticarette 2021 yılında Türkiye’nin limanlarında elleçlenen yük miktarı 526 milyon tona ulaÅŸtı. Turizmde ise 2022 yılında bini aÅŸkın kruvaziyer gemisinin Türk limanlarını ziyaret etmesi bekleniyor.
Pandemi dolayısıyla ülkelerin sınırlarını kapatması, kısıtlamalar uygulaması 2021 yılında uluslararası ticarette belirsizliklere yol açmıştı. Havayolu ve karayolu gibi ulaşım çeÅŸitleri pandemi döneminde zaman zaman dursa da deniz yolu ile konteyner taşımacılığı büyük ölçüde ticaretin devam etmesine imkan saÄŸladı. Türkiye’de pandemi öncesi yüzde 80’lerde olan deniz yolu ticareti oranı ÅŸuanda yüzde 90’lara ulaÅŸtı. 2021 yılında limanlarda elleçlenen yük miktarı 526 milyon tonu buldu.
UlaÅŸtırma ve Altyapı Bakanı Adil KaraismailoÄŸlu, 2021 yılı konteyner ve yük verilerine iliÅŸkin yaptığı yazılı açıklamada, küresel salgın sürecinde yaÅŸanan birçok sebeple birlikte konteyner krizi çıktığına dikkati çekti. KaraismailoÄŸlu, geçen yıl limanlarda elleçlenen yük miktarının yüzde 6 artışla 526 milyon 306 bin tona ulaÅŸtığına dikkati çekerek, dış ticaret amaçlı deniz yolu taşımacılığında elleçlenen toplam yük miktarının yüzde 5,7 artışla 386 milyon 396 bin 718 ton olduÄŸunu kaydetti.
Turizm açısından bakıldığında ise Deniz Ticareti Genel MüdürlüÄŸü’nün açıkladığı verilere göre pandemi öncesi 2019 yılında Türkiye’nin limanlarına yanaÅŸan kruvaziyer gemi sayısı 344’ü aÅŸmıştı. 2022 yılında Galataport’un da kruvaziyer limanlarına eklenmesiyle toplam bini aÅŸkın geminin kurvaziyer limanlarını ziyaret edeceÄŸi öngörülüyor.
Deniz taşımacılığında 2021 yılını deÄŸerlendiren ve veriler paylaÅŸan Türkiye Liman Ä°ÅŸletmecileri DerneÄŸi (TÜRKLÄ°M) BaÅŸkanı Aydın Erdemir, 2021 yılında Türk limancılık sektörünün çok baÅŸarılı bir yıl geçirdiÄŸini söyledi. Erdemir, "Pandemiyle birlikte ortaya çıkan belirsizlik dünya ticaretinde büyük bir yıkıma yol açtı. Ülkelerin sınırlarını ve havayollarını kapattığı dönemde tek sürdürülebilir, devamlılığı olan alternatif deniz yoluydu. Pandemiden önce ticarette dünyada deniz yolu oranı yüzde 85-88 oranında tercih edilirken Türkiye’de yüzde 80’ler oranındaydı. Åžimdi dünyada ve Türkiye’de deniz yolu kullanım oranı yüzde 90’ları geçti’’ dedi.
"2021’de elleçlenen toplam yük 526 milyon tona ulaÅŸtı’’
Konteyner taşımacılığındaki büyümeye dikkat çeken Erdemir, "Karayolunun ithalattaki payı tonaj olarak yüzde dörtlere düÅŸtü. Ä°hracatta ise 14’lere kadar düÅŸtü. Türkiye’nin geleceÄŸi deniz yolu taşımacılığındadır. Türkiye konteyner taşımacılığında son 20 yılda yüzde 200’e yakın büyüme gerçekleÅŸtirdi. Toplam dış ticaretimizin yüzde 85-90’ı tonaj olarak deniz yoluyla yapılıyor. Dış ticaretimizin deÄŸer olarak ise yüzde 60-65’i deniz yoluyla gerçekleÅŸtiriliyor. 2021’de elleçlenen toplam yük 526 milyon tona ulaÅŸtı. Konteynerda ise 13 buçuk ton milyon yüke ulaşıldı’’ ifadelerini kullandı.
"2022 yılında Türkiye’yi ziyaret eden kruvaziyer gemi sayısı bini aÅŸacaktır"
Kruvaziyer gemilerin turizme katkısından da bahseden Erdemir, "Åžuanda Türkiye kruvaziyer gemilerin uÄŸradığı bir durak konumunda. Homeport dediÄŸimiz ilk baÅŸlangıç limanı olmamız gerekiyor. Turistler ilk çıkış ‘homeport’ limanlarda daha çok harcama yapıyor, duraklarda ise çok daha az harcama yapıyor. Turizm gelirlerimizi artırmamız için ‘homeport’ limanı olmamız gerekiyor. Türkiye’de 25’e yakın kuruvaziyer gemisinin yanaÅŸacağı liman var. Ä°stanbul’u homeport liman haline getirmemiz gerekiyor. 2021 yılında pandemi etkisiyle kruvaziyer limanları durdu. 2021 yılının Ekim ayında Türkiye’ye ilk kuruvaziyer gemisi geldi. Toplamda tüm Türkiye’ye 15 bine yakın yolcu, 55-60 gemi geldi. Türkiye geneli toplamı bini aÅŸacaktır" diye konuÅŸtu.
"Galataport’a da 450 geminin geleceÄŸini düÅŸünüyoruz"
2022 yılında Galataport’un da aktif olmasıyla birlikte 1 buçuk milyonu aÅŸkın turistin ülkemize gelmesini beklediklerini aktaran Erdemir, "550 civarı geminin KuÅŸadası’na geleceÄŸini, Galataport’a da 450 geminin geleceÄŸini düÅŸünüyoruz. Bu sayı pandemi koÅŸullarının ortadan kalkmasıyla daha da artacaktır’’ sözlerini ifade etti.
Limanların özelleÅŸtirmelerine iliÅŸkin de açıklamalarda bulunan Erdemir, ‘’Limanların mülkiyetleri özelleÅŸtirildiÄŸinde devredilmiyor. ÖzelleÅŸtirmelerde limanların iÅŸletme hakları özelleÅŸtiriliyor. Ä°ÅŸletme sürelerinin uzatılması yatırım ihtiyacıyla oluyor. 15 yıl sonraki liman kapasiteleri bugünden planlanıyor. Liman iÅŸletenlerinin, süresi 15 yıl kalmış bir limana yatırım yapma ÅŸansı olmuyor. Yapılacak yatırımların geri dönüÅŸü çok uzun yıllar oluyor. Uzun yıllara ihtiyaç oluyor. Liman iÅŸletmesinin süresi dolmadan önce kullanım süreleri uzatılır ki yatırımcı yatırımına baÅŸlansın. Bu süreler önceden uzatılmadığında ülkeler ileriki yıllarda ciddi sorunlar yaÅŸar. Türkiye limancılık sektöründe gelecek 20-30 yıllık planlar yapıyor, bu sebeple özelleÅŸtirme sürelerinin önceden uzatılması önem taşıyor’’ diye konuÅŸtu.
