Bursa UludaÄŸ Üniversitesi (BUÜ) Ziraat Fakültesi’nde görev yapan akademisyenler, yeni nesil genom düzenleme teknolojisi olan CRISPR/Cas9 tekniÄŸini havuç bitkisinde uygulayarak baÅŸarı elde etti.
BUÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü’nde çalışan öÄŸretim üyeleri Prof. Dr. Meryem Ä°pek, Prof. Dr. Ahmet Ä°pek, Doç. Dr. Asuman Cansev ve doktora öÄŸrencisi Deniz Zahide AltınÅŸeker Acun’dan oluÅŸan proje ekibi, yeni nesil genom düzenleme teknolojisi olan CRISPR/Cas9 tekniÄŸini üniversitede ilk kez uyguladı. Bilimsel AraÅŸtırma Projeleri Birimi tarafından desteklenen FGA-2021-201 No’lu proje kapsamında önemli veriler elde edildi. Akademisyenler, bu yöntem sayesinde geliÅŸtirilen havuç genotipleri kullanılarak havuç yetiÅŸtiriciliÄŸinde önemli bir sorun olan yabancı ot mücadelesinin daha etkin ve sürdürülebilir bir ÅŸekilde yapılabileceÄŸini açıkladı.
HER ORGANÄ°ZMADA UYGULANABÄ°LÄ°YOR
Proje sonuçları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Meryem Ä°pek; “Bugün tıp, gıda, veterinerlik, ziraat gibi birçok alanda baÅŸarılı ile uygulanabilen CRISPR/Cas9 teknolojisi genom bilgisi mevcut hemen her organizmada uygulanabiliyor. Bu genetik mühendisliÄŸi teknolojisinde genomda hedeflenen gende kontrollü mutasyonla susturma ya da söz konusu gende deÄŸiÅŸiklik yaparak istenilen özellikler organizmalarda elde edilebiliyor” dedi.
YABANCI OTLA MÜCADELEDE ETKÄ°LÄ° OLACAK
Proje yürütücüsü Prof. Dr. Ä°pek, bu yöntemi kullanarak asetolaktat sentez (ALS) geninin aktivitesini bozan herbisitlere (yabancı ot ilacı) karşı tolerans saÄŸlayacak nokta mutasyonunu havuç genomunda yaptıklarını söyledi. Ä°pek; “ALS enzimin gen bölgesini etkileyen herbisitler, bitkilerin ölmesine neden oluyor. Havuç bitkisindeki ALS gen bölgesinde CRISPR/Cas9 teknolojisi kullanarak meydana getirmeyi baÅŸardığımız nokta mutasyonu ile elde ettiÄŸimiz havuç bitkileri, klorsülforon içeren herbisitlere karşı tolerans kazandı. Bu yöntemle geliÅŸtirilen havuç genotipleri kullanılarak havuç yetiÅŸtiriciliÄŸinde önemli bir sorun olan yabancı ot mücadelesi daha etkin ve sürdürülebilir bir ÅŸekilde yapılabilecek’’ ÅŸeklinde konuÅŸtu. Prof. Dr. Meryem Ä°pek, teknolojinin diÄŸer bitkilere farklı agronomik özelliklerin kazandırılmasında da kullanılabileceÄŸini ve bitki ıslahı çalışmalarında umut verici olduÄŸunu vurguladı. Projede yer alan akademisyenler, CRISPR/Cas9 genom düzenleme teknolojisinin bitki ıslahı alanında BUÜ’de ilk kez uygulandığına iÅŸaret ederek, kendilerine katkı sunan BAP Komisyonu ve BAP Birimi’ne teÅŸekkür etti.
