27 Temmuz tarihinde TCMB BaÅŸkanı Hafize Gaye Erkan tarafından gerçekleÅŸtirilen 2023 yılının üçüncü ‘Enflasyon Raporu’ sunumunun elbette önceki sunumlardan ayrıldığı bir nokta var. Dikkatlerin üzerine çevrildiÄŸi bu sunum, yeni ekonomi yönetiminin mevcut sorunları algılayış biçimi ile enflasyonla mücadelede izleyeceÄŸi eko-politik rotayı da ortaya koymaya çalıştı. Pek çok kesim tarafından da fiyat istikrarı sürecinde izlenecek yeni rota gerçekçi ve olumlu karşılandı. Sayın Erkan; sunumuna, TCMB’nin temel amacı olan fiyat istikrarına vurgu yaparak baÅŸladı. Ä°çinde bulunduÄŸumuz dönemde Türkiye ve dünyada yaÅŸanan dezenflasyon sürecinde emtia ve enerji fiyatlarındaki gerilemenin etkilerine dikkat çekti. Türkiye ekonomisinde istikrar süreci için de 2025 yılının sonrasını iÅŸaret etti.
Seçim sürecinden sonra TL’deki deÄŸer kaybı baÅŸta olmak üzere, enflasyonu yukarı taşıyacak bazı geliÅŸmeler yaÅŸandı. Bunlar arasında kredi kartı harcamaları da dâhil olmak üzere bireysel krediler öne çıkıyor. DiÄŸer taraftan seçim sürecinin son bulmasıyla birlikte iç talepte de bir güçlenme söz konusu. Hizmet enflasyonundaki atalet ise devam ediyor. Bu geliÅŸmeler üzerine 2023 yılsonu enflasyon tahmini yüzde 22,3’ten yüzde 58’e revize edildi. Buna baÄŸlı olarak 2024 yılsonu enflasyon tahmini yüzde 33 olurken, 2025 yılı sonu itibariyle de enflasyonun yüzde 15 seviyelerine gelmesi planlanıyor. Uygulanacak politikalar hızlı deÄŸil, kademeli bir geçiÅŸi iÅŸaret ediyor.
Bu geliÅŸmeler üzerine Haziran ayındaki yeni yönetimin ilk PPK toplantısında faiz artış süreci baÅŸlamıştı. Temmuz ayında faizler 250 baz puan daha arttırıldı ve politika faizi iki toplantı sonucunda yüzde 17,50’ye getirildi. TCMB, enflasyonla mücadele sürecinde politika faizi gibi tek bir araç üzerinden deÄŸil, farklılaÅŸtırılmış araçlar üzerinden mücadele etmeye kararlı. Bu kapsamda parasal sıkılaÅŸtırma süreci; a) faiz artırımı, b) miktarsal sıkılaÅŸtırma (zorunlu karşılık vb.) ve c) seçici kredi sıkılaÅŸtırması (taşıt ve ticari krediler vb. sıkılaÅŸtırma) çerçevesinde ilerliyor. Bu müdahalelerle birlikte güçlü iç talebin kontrol altına alınması, bu sayede de enflasyon üzerindeki baskıların hafifletilmesi hedefleniyor.
Ancak özelikle yıllık cari açığın 60 milyar $ seviyesine ulaÅŸması, kur üzerindeki baskıyı da arttırıyor. 2018 yılından itibaren, döviz kurlarından TÜFE’ye geçiÅŸkenlik yüksek. Bu konu üzerinde Enflasyon Raporu’nda da durulmuÅŸ olması önemli. DiÄŸer taraftan hâlihazırdaki dezenflasyonist süreçte enerji fiyatlarındaki gerileme önemliydi. Ancak 27 Hazirandan günümüze brent petrol fiyatlarında yaklaşık yüzde 18 artış meydana geldi. Enflasyon raporunun petrol fiyatları öngörüsü 2023 yılı için 79,4 $ iken, 2024 yılı için de 76,3 $. EÄŸer küresel enerji fiyatlarındaki geliÅŸmeler hedeflerin aksi yönünde ilerlerse, parasal sıkılaÅŸmaya dönük kararlar Türkiye’de büyüme ve istihdam üzerinde olumsuz geliÅŸmelere yol açabilir. OPEC+ ülkelerinin günlük üretim kısıtlamalarına gitmesi ve Çin’in ekonomiyi canlandırma yönündeki teÅŸvikleri petrol fiyatlarında yukarı yönlü hareketi devam ettirme potansiyelini güçlendiriyor.
Küresel ekonomiyi ve de Türkiye’yi ilgilendiren bir diÄŸer konu da Tahıl Koridoru AnlaÅŸması. Rusya, 17 Temmuz tarihinde anlaÅŸmadan çekildiÄŸini açıkladı. Son bir yıllık süreçte tahıl tedariki ve fiyatları üzerinde olumlu etkileri olan Tahıl Koridoru AnlaÅŸması’ndaki belirsizlik, gıda ve hammadde fiyatlarında da belirsizliÄŸe yol açabilir. Ä°lerleyen süreçte bu etkilerin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak; kademeli fiyat istikrarı sürecinde enerji fiyatları ile tahıl fiyatları çerçevesinde iki öngörülemeyen riskin etkileri de enflasyon tahminleri/hedefleri üzerinde belirleyici olacaktır.
