
Antalya’da Sedir aÄŸaçların kazılan toprağı içine yerleÅŸtirilen varillerde yakılarak elde edilen katranın kilosu 150 liradan alıcı buluyor. Her derde ÅŸifa katran yağı için sadece önceden sipariÅŸ verenler yaÄŸa sahip olabiliyor.
Antalya’nın Akseki ilçesi AlaçeÅŸme mahallesinde yaÅŸayan Abdullah Güven, eÅŸi ile birlikte atadan kalma yöntemle ’katran yağı’ üretiyor. Katran yağı üretimi için, ormandan kereste tüccarları tarafından kesimi yapılmış veya yıkılmış sedir aÄŸaçlarını satın alan Abdullah Güven eve kadar taşıdığı sedir aÄŸaçlarını, el motoru, balta ve balyozlarla küçük odun parçaları haline getiriyor. Bu parçalar keserle parçalanarak, küçük çıralar elde ediliyor. EÄŸimli bir arazide açılan çukurun içine yerleÅŸtirilen varillerin ucuna demir bir boru yerleÅŸtiriliyor. TopraÄŸa gömülü olan varilin içine küçük çıra parçaları tek tek döÅŸeniyor. Varilin hava almaması için kelepçe ile sıkıştırılıyor. Daha sonra toprakta gömülü olan varilin üzeri ve etrafı dallar ile kapatılıp, yakılıyor. Bu iÅŸlem beÅŸ altı saat sürüyor ve sonunda damıtılan katran yağı ÅŸiÅŸelere dolduruluyor.
Keser ile küçük çıralar haline getirdiÄŸini ve bu ÅŸekilde ham madde haline getirdiÄŸini söyleyen UÄŸur, “Eskiden atalarımız sedir yağını çıkarmak için açtıkları çukurlarda damla yöntemi ile yapıyorlardı. Ben sedir yağını çıkarmak için kendim deneme yanılma yöntemiyle keÅŸf ettiÄŸim yöntemle normal varilin içine girecek ÅŸekilde özel varil yaptırdım. Varilin içerisine yaptırmış olduÄŸum ikinci varili yerleÅŸtiriyorum. Varilin içerisinde ince delikleri var. Dış kısmına ise özel boru koydum. Damlama sistemi ile ikinci varilde biriken katran yağı borularla dışarıya çıkıyor” dedi.
Posasını bile değerlendiriyorlar
Katran yağını tamamen doÄŸal yöntemlerle ürettiÄŸini söyleyen Güven, “Yakmış olduÄŸum katran aÄŸacının posasını dahi deÄŸerlendiriyorum. Bu mangal kömürü olarak ta kullanıyoruz. Sedir aÄŸacının her parçasını deÄŸerlendiriyorum. Bu oldukça zahmetli bir iÅŸtir. 2 saatte katran yağı oluÅŸmaya baÅŸlıyor. Bu iÅŸlemi 5-6 saatte tamamlıyoruz. Toros daÄŸlarının her bitkisinin ayrı bir deÄŸeri vardır. Sedir aÄŸacı ise bir baÅŸka deÄŸerlidir” diye konuÅŸtu.
“Kilosu 150-200 lira arasında alıcı buluyor”
Çukura gömülü varilin içindeki çıraların 5-6 saat ağır ağır yandığını, yanma iÅŸleminin ardından damıtma yoluyla borudan ağır ağır katran yağı akmaya baÅŸladığını anlatan Güven, "Varil içerisindeki sedir çıralarından bir seferde yaklaşık 2 kilo katran yağı elde ediliyor. Bu iÅŸlemi sürekli olarak her gün yapıyor. Ayda ise ortalama 50-60 kilo sedir yağı çıkarıyor. Kilosu toptan veya perakende olarak 150- 200 lira arasında alıcı buluyor" dedi.
“Faydaları saymakla bitmiyor”
Bölgede yüzyıllardır bu yöntemle katran yağı üretimi yapıldığını anlatan Halil Yılmaz, "Atadan kalma damıtma yöntemi. En baÅŸta arıcıların baÅŸ belası olan varroa böceÄŸine karşı çok etkili bir ilaç, katran yağı. Bir peçeteye bir damla katran yağı emdirilip, arı kovanının içine konuyor. Varroa böceÄŸi, katran yağının keskin kokusuna dayanamayarak kovanı terk etmek zorunda kalıyor. Hayvanların tırnaklarında iyileÅŸmeyen yaraları tedavi ediyor. Koyun ve keçilerdeki vücut yaralarına çok iyi geliyor. At, eÅŸek ve sığır gibi hayvanların vücuduna sürüldüÄŸü zaman zararlı böcek konamıyor. Küçük bir keçe parçasına emdirilip, evin dışına konursa yılan, akrep gibi zararlı haÅŸereler gelemez. Küçük bir ÅŸekere damlatılıp emilirse veya serçe parmağına damlatarak emilirse boÄŸaz enfeksiyonunu gideriyor. El ve ayak egzamalarında tedavi edici özelliÄŸi var. Saç kıranda sürülen yerde yeniden saç çıkarıyor. Kapanmayan yaralarda iyileÅŸmeyi hızlandırıyor. Tüm bunları denedik ve baÅŸarılı olduk. Özellikle arıcıların ilacı olduk. Pazarlama sorunumuz da yoktur" dedi.