Haziran ayından bugüne kadar Türkiye, yoğun bir ekonomik gündem yaşadı. Yeni ekonomi yönetiminin yol haritasını ortaya koyacak olan Orta Vadeli Program hazırlıklarında da sona gelindi ve böylece geride bıraktığımız Eylül ayının ilk haftasında 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programın (OVP) açıklanmasıyla birlikte gelecek üç yıllık dönemin yol haritası da netleşmiş oldu. Resmi Gazete’nin 6 Eylül 2023 tarihli Mükerrer sayısında yayınlanarak yürürlüğü giren OVP ile birlikte büyüme, istihdam, fiyat istikrarı, ödemeler dengesi, finansal istikrar ve kamu maliyesi gibi ekonomik hedeflerin yanında afet yönetimi, yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm ile iş ve yatırım ortamı gibi geleceğe dönük diğer hedeflere yönelik atılacak adımlar da belirlendi. Her şeyden önce orta vadede enflasyonun tek haneye düşürülmesi OVP’nin ana hedeflerinin başında geliyor. Ancak, enflasyon düşerken büyüme ve istihdamdaki artışın devam etmesi ve cari açık probleminin de kalıcı olarak çözümlenmesi oldukça önemli. Burada OVP’nin ekonomik politikalarda öngörülebilirliği arttıracağı ve beklentilere olumlu yansıyarak uygun bir yatırım ortamına zemin hazırlanacağı konusuna da dikkat çekilmiş durumda.
Elbette gelecek üç yıllık dönem için önemli kararlar alınmış olmakla birlikte önemli olan bir diğer mesele ise, yabancı yatırım çevrelerinde Türkiye’nin yeni yol haritasının nasıl algılandığı. OVP’nin açıklanmasından sonra Türkiye’nin kredi notunda bazı güncellemeler meydana geldi. Fitch, Türkiye’nin uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notunu “B” olarak teyit etse de görünümünü negatiften “durağan”a çevirdi. Benzer şekilde Standart & Poor’s da Fitch ile benzer bir adım attı. Moody’s ise seçim sonrası uygulanan ekonomi politikalarındaki değişimin kredi notu açısından pozitif olduğunu ifade etti ve Aralık ayı için diğer kredi derecelendirme kuruluşlarının attıkları adımlara benzer adımlar atacağı konusunda ilk sinyalleri vermiş oldu. Ancak, Türkiye’nin ilgili kredi derecelendirme kuruluşları nezdindeki notu halen yüksek riskli ve spekülatif seviyede.
OVP çerçevesinde atılan adımlar Türkiye’nin kredibilitesini nasıl etkiler?
Kredibilite kavramını “ekonomiye olan güven” temelinde düşündüğümüzde, seçim sonrası atılan adımların uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları ve yabancı yatırımcılar için nasıl algılanacağı oldukça önemli bir konu. Bir ülkenin ekonomisinin güçlü olduğuna veya kredibl olduğuna ilişkin farklı bakış açıları elbette var. Reel ekonomik açıdan güçlü bir yatırım, ihracat, büyüme ve istihdam potansiyeline sahip bir ülke tabi ki kredibl olarak değerlendirilir. Bunlara ilave olarak parasal ve mali disiplin ile kamu kesimi borcu ve dış borçların düşük seviyede olması da kredibilite için gereklidir. Ancak bir ülkeye yatırım yapma amacı taşıyanlar için yatırımdan beklenen kârlılık seviyesi ve potansiyel risklerin öngörülebilirliği her şeyden önce gelmektedir. Türkiye’den beklenen en önemli adım da yabancı yatırımcılar için kârlı yatırım fırsatları sunulmasıdır. Politika faizi artışı yönünde atılan adımları da bu şekilde düşünmek mümkün. Faiz artışları ile yabancı yatırımcılar için uygun bir ortam sağlanırken, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları tarafından belirlenecek kredi notları da Türkiye’ye yatırım yapacak fonların miktarı üzerinde önümüzdeki dönemde belirleyici olacak.
Türkiye’nin OVP’deki büyüme ve istihdam başta olmak üzere reel ekonomiye ilişkin hedefleri ile uluslararası derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin kredibilitesine ilişkin temel aldığı referanslar arasında bazı kopukluklar mevcut. Son 20 yılda önemli ekonomik reformları hayata geçiren Türkiye’nin bazı istisnai yıllar haricinde kredi notu her zaman yüksek riskli ve/veya spekülatif seviyede kaldı. Yabancı yatırımları daha fazla çekmek için daha fazla faiz artışına dönük politikaların reel ekonomik hedeflerle hangi noktada ödünleşeceği ise merak konusu.
