Uzmanlar yasa dışı tütün ticaretinin ekonomiye etkilerini inceledi. Prof. Dr. OÄŸuz’un çalışmaları, 2020 yılında yasa dışı tütün ticareti kaynaklı vergi kaybının yaklaşık 18,2 milyar TL olarak gerçekleÅŸtiÄŸini ortaya koyuyor.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Ä°ktisat Bölümü ÖÄŸretim Görevlisi Prof. Dr. Fuat OÄŸuz, Dr. Koray Göksal ve Dr. Serpil OÄŸuz ile birlikte yaptığı yasa dışı sarmalık tütün üretimi ve satışı konusundaki çalışmasında yasa dışı tütün ticaretinin ekonomik boyutuna dikkat çekti. Prof. Dr. OÄŸuz’un çalışmaları, 2020 yılında yasa dışı tütün ticareti kaynaklı vergi kaybının yaklaşık 18,2 milyar TL olarak gerçekleÅŸtiÄŸini ortaya koydu.
Prof. Dr. Fuat OÄŸuz Türkiye'de Yasa Dışı Sarmalık Tütün Üretimi ve Satışının Ekonomik ve Sosyal Etki Analizinde, yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün ticaretini birçok açıdan ele aldı. Prof. Dr. OÄŸuz, araÅŸtırmaları kapsamında Türkiye’de tütün üretiminin çoÄŸunlukla sözleÅŸmeli olarak yapıldığını, fakat yasa dışı ticaretin de önemli bir büyüklüÄŸe ulaÅŸtığını vurguladı.
2020 yılı vergi kaybı yaklaşık 18,2 milyar TL
Prof. Dr. Fuat OÄŸuz, 2020 yılında yasa dışı sarma sigara piyasasının büyüklüÄŸünün yaklaşık 26 milyar adete, yani 1,3 milyar pakete denk gelecek miktarda gerçekleÅŸtiÄŸini saptadı. Kullanılan modelde 2020 yılı için yasa dışı piyasanın perakende satış hasılatı, ortalama yasal sigara satış fiyatı üzerinden hesaplanarak 21,37 milyar TL olarak tahmin edildi. Bu rakam iç piyasadaki 95,5 milyar TL’lik yasal sigara satış hasılatının yaklaşık yüzde 22,4’üne karşılık geliyor. AraÅŸtırmaya göre 2020 yılı için yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün piyasası kaynaklı vergi geliri kaybı yaklaşık 18,2 milyar TL olarak tahmin edildi.
Üretim alanı ve dağıtım kanalı geniÅŸledi
Prof. Dr. Fuat OÄŸuz, eskiden çoÄŸunlukla kırsal kesimde tüketilen yasa dışı sarmalık kıyılmış tütünün, üretim alanlarının ve dağıtım kanallarının geniÅŸlemesi ile ÅŸehirlerde artan oranda tüketildiÄŸini söyledi. Yapılan çalışmada, sadece DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu bölgelerinde 15 bin tonun üzerinde üretim olduÄŸu tahmin edildi.
Hapis cezası yasa dışı ticareti azaltacak
Öte yandan yapılan kanuni düzenlemelerle makaron veya yaprak sigara kağıdının içine kıyılmış tütün doldurularak ticari amaçla satışının yasaklanması ve bu yasaÄŸa uymayanlara getirilen hapis cezası, Temmuz 2020’den itibaren yürürlüÄŸe girdi. Yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara yönelik hapis cezalarının uygulaması ise 2022 Ocak ayı itibarıyla yürürlüÄŸe girdi. Prof. Dr. Fuat OÄŸuz, caydırıcı hapis cezalarının uygulamaya baÅŸlanmasının, kaçak sigara örneÄŸinde olduÄŸu gibi yasa dışı sarmalık tütün ticaretinin de azalmasına katkı saÄŸlayacağını vurguladı.
